Mühendis denilince genel çoğunluğun erkeklerden oluşması nedeniyle muhtemelen herkesin aklına bu alanda önemli işler yapmış insanlar gelecektir. Her ne kadar bu meslek dalı erkeklerin hegemonyası altında olsa da geçmişte var olmuş ve mühendislikte çığır açan kadınların da olduğu gerçeğini kimse göz ardı edemez.
Şimdi size daha önce hayatınızda kaç kadın ve ünlü bir akademisyen ya da bilim insanı tanıyorsunuz desek, çoğunuzun aklına ilk önce Maria Curie gelecektir. Akla ilk gelen kişilerin yanında ismini daha önce az duyduğumuz ve mühendislik alanında Marie Curie gibi mühendislikte çığır açan 10 kadına hep birlikte göz atalım.
1. Martha Jane Coston
Kocası Benjamin Coston ölünce genç yaşta 4 çocukla dul kalan Martha Jane Coston, 21 yaşındaydı. Bu yaşta hayat ve 4 çocukla yaşam mücadelesi vermeye çalışırken kocasının defterindeki yarım kalan tasarımı geliştirmeye karar verdi. Bir sinyal fişeği sistemi fikrini buldu ama çalıştıramadı. Martha kimyagerlerden aldığı yardımlarla hızlı bir ilerleme kaydetti ve 1859’da patentini aldığı piroteknik gece sinyallerini tasarladı. ABD o zamanlar iç savaş sırasında olduğu için bunu satın aldı ve gemide çalışanların hayatını kurtardı.
2. Lillian Gilbreth
Sürüsüne bereket (Cheaper By The Dozen) filmindeki 12 çocuklu anne karakterinin Lillian Gilberth’den etkilendiğini biliyor muydunuz? Kendisi ilk kadın endüstri mühendislerinden biridir. Psikoloji ve bilimsel yönetimi sentezleyen ilk Amerikalı mühendistir. Kocası ile birlikte endüstri mühendisliğinin öncülerindendir. Kendisinin en önemli yönetim teorisini yönetim psikoloji kitabında psikolojinin insan yönetiminde ne kadar önemli olduğunu ve bir parçası haline gelmesinin mecbur olmasına bu durumun işi daha kalifiyeli olacağına inanmıştır. Kendisinin kitapları makaleleri ve bir çok şirkete yaptığı çalışmalar mevcuttur.
3. Marilyn Jorgensen Reece
İnşaat mühendisliği okuduğu sırada ‘Matematiği seviyorum ve öğretmen olmak istemedim’ diyen Kaliforniya’daki inşaat mühendisi olarak kayıtlı olan ilk kadındır. Los Angeles’taki San Diego-Santa Monica otoban kavşağının tasarımının ardından Vali Tasarım Mükemmelliği Ödülü’ne layık görüldü. 2008 tarihinde o kavşağa onun adı verildi. Geniş salınımlı eğimli rampalara çoğu kişi hayran kaldı ve insanların fren basmaya gerek duymadığı için bu akıcı trafik o yıllarda birçok insanın kavşağa sanat eseri gözü ile bakmasına neden oldu.
4. Beatrice Hicks
Daha 13 yaşındayken babasına; “bende büyüyünce senin gibi mühendis olacağım” demiştir. Kimya mühendisliğini bitiren Hicks, elektrik mühendisliği ve fizik dallarında dereceler kazandı. Apollo ay görevlerinde saturn 5 roketlerinin ateşlemesinde kullanılan gaz yoğunluk sensörünü icat etti. 1869’da kurulan Westen Electric şirketine giren ilk kadın mühendis oldu. 1950 tarihinde kurulan kadın mühendisler kurulunun da ilk başkanı olmuştur.
5. Edith Clarke
9 çocuklu bir ailede büyüyen Clarke, öncü kadın elektrik mühendislerinden biri oldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde profesyonel olarak çalışan ilk kadın elektrik mühendisidir. MIT’de elektrik mühendisliği dalında master derecesi alan ilk kadındı ve Amerikan Elektrik Mühendisleri Enstitüsü (AIEE) tarafından bursiyer olarak seçilen ilk kadın oldu. Uzun elektrik iletim hatlarının elektriksel özelliklerini belirlemek için gerekli hesaplamaları büyük ölçüde basitleştiren bir grafik hesap makinesi icat etti. ABD deki yapılan barajlarda elektrik dalında ön plandaydı. Clarke’ın 18 teknik makalesi yayımlanmıştır.
6. Kate Gleason
Babası Gleason’un doğduğu yıl konik dişli planya makinesini icat etti ve bu işle büyüdü. Daha 12 yaşına geldiğinde bu işte çalışıyordu. 19 yaşında iken Kate Gleason, Cornell Üniversitesi Mekanik Sanatlar programına kabul edildi fakat aile işlerinden dolayı üniversiteden aile evine dönmek zorunda kaldı. İşlere destek olmakla kalmadı ve erkek kardeşleriyle beraber işleri daha da büyüttü. Amerika’dan Avrupa’ya gitti ve mühendislik tasarımlarında kendine büyük katkılar sağladı. 1. dünya savaşından önce ABD’nin önde gelen dişli kesme makineleri üreticisi haline geldi. 1913’te ailesi ile yaşadığı anlaşmazlıklardan dolayı onlardan ayrıldı. Ingle Machining Company’de işe girdi. Batmakta olan şirketin iflasını üzerine alan ilk kadın oldu ve yaptığı çalışmaların ardından bütün borçları ödedi. 1914’te Amerikan Makine Mühendisleri Derneği’ne tam üyeliğe seçilen ilk kadın oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında 1917’den 1919’a kadar bankanın başkanı olarak görev yaptı. İlk kez bir kadın ulusal bir banka için bu rolü üstlenmişti.
7. Elsie Eaves
22 yaşında, Colorado Üniversitesi’nden inşaat mühendisliği diploması alan ilk kadınlardan biri oldu. ABD Kamu Yolları Bürosu, Colorado Eyaleti Karayolu Departmanı, Denver ve Rio Grande Demiryolu için çalıştı. Kariyer değişikliği yapmaya karar veren Elsie, Engineering and News-Record’a (ENR) pazar araştırmaları için müdür yardımcısı olarak katıldı. ENR’da İnşaat Ekonomisi departmanının yöneticisi oldu. 2. Dünya Savaşı sona erdiğinde “Savaş Sonrası Planlama” organize etti ve yönetti. 1957’de, Amerikan Maliyet Mühendisleri Birliği’ne katılan ilk kadın oldu.
8. Mary Walton
Sanayi Devrimi sırasında hava kirliliğini azaltmada öncüydü. Bir New York sakini olan Walton, fabrikaların ve lokomotiflerin ürettiği dumanların doğaya verdiği zararları en az seviyeye indirmek için bir sistem geliştirdi. Ürettiği emisyonları daha sonra şehirlerin kanalizasyon sistemine boşaltıldıkları su tanklarına yönlendirmek için tasarladı. Daha sonra demiryollarından çıkan gürültünün raylarda emilmesi için bir prototip yaptı. Rayların üzerinden geçerken oluşan ses kirliliğini azalttı.
9. Ellen Swallow Richards
Üniversiteye para biriktirmek için birkaç yıl öğretmen ve özel öğretmen olarak çalıştı. 1868’de Vassar Koleji’ne kabul edildi. Kolejde kimyaya ilgi duyuyordu. Mezun olduktan 2 yıl sonra iş aramaya başladı fakat bulamadı. Bir kimyacının tavsiyesiyle eğitimine devam etmek için MIT’ye başvurdu ve kabul edildi. Böylece Amerika’da herhangi bir bilim ve teknoloji okuluna kabul edilen ilk kadın oldu. 3 yıl sonra mezun oldu ve ilk kadın eğitmen oldu. Birden çok alanda kendini gösteren ve çalışmalar yapan Richards, en çok ev ekonomisinin kurucusu olarak bilinir. Ev ekonomisi alanının kurulmasına yol açacak birçok işe öncülük etti. Evde çalışanlar için bir tutkusu vardı. Kimya alanında derece alan ilk Amerikalı kadın oldu.
10.Emily Warren Roebling
Son sıraya bir mühendis değil ama bir avukat yerleştirdik. 19. yy’da inşaat alanında bir kadın. Kayınpederinin ölümünden kısa bir süre sonra kocası ağır bir hastalığa tutuldu. Brooklyn köprüsü yapımında baş mühendisti. Hastalık onu bir odaya hapsettikten sonra karısı Roebling, inşaat hakkında kocasından çok sayıda teknik konuda bilgiler alıp işin başına koyuldu. Gerilme analizleri, kablo yapımı, kataner eğilimi ve malzeme dayanımı hakkından çalışmalara başladı. Her gün inşaat alanında gitti geldi, kendi kendini eğitti. İnşaatı o yöneterek köprünün yapımında adeta gizli bir kahraman oldu.
Bu Yazılar da İlginizi Çekebilir
“Teknoloji Sektöründe Kadınlar Ne İster?” okumak için buraya tıklayın.
“Teknoloji ve Girişimcilik Dünyasında Kadınların Durumu Ne?” okumak için buraya tıklayın
“Mühendislikte Çığır Açan 10 Kadın” yazımızı paylaşmak isterseniz makale sonundaki sosyal medya butonlarını kullanabilirsiniz.
